PEN Vlaanderen ontving nog twee extra essays in het kader van ons project ‘Het Turkije waar ik van houd’

De eerste tekst is van Zeynep Oral. Zeynep Oral is schrijfster, vredesactiviste, cultureel redacteur, columniste voor Cumhuriyet en voorzitter van PEN Turkije. Ze schrijft boeken over mensenrechten. Haar biografie over de Turkse Diva Leyla Gencer werd in het Engels, Italiaans en Frans vertaald.

De tweede tekst is van Halil İbrahim Özcan. Deze schrijver en dichter verbleef van 1981 tot 1991 in negen verschillende gevangenissen in Turkije. Hij won verschillende literaire prijzen met zijn poëzie. Zijn gedichten zijn vertaald in het Engels, Arabisch, Roemeens, Italiaans, Duits, Perzisch en Albanees. Hij is redacteur en werkt voor verschillende literaire organisaties. Momenteel is hij ondervoorzitter van PEN Turkije en voorzitter van WIPC PEN Turkije.

Beide teksten werden vertaald door Sytstke Söteman van PEN Nederland.

Van Turkije kunnen houden… Bepaald geen sinecure…
Zeynep Oral

Ik ben vrouw. Schrijver. Journalist. Feminist. Vredesactivist. Turk. Ik woon in Istanbul. En ik
houd van dit land.
Bovenstaande zin lijkt wel alle tegenstellingen van de wereld te omvatten.
En zo is het ook! Op dit ogenblik (juli 2017) zitten er meer dan 150 journalisten en schrijvers,
vrienden en collega's van mij, in de gevangenis, louter om wat zij dachten, om wat zij schreven, omdat
zij hun beroep uitoefenden… Alleen al deze maand zijn er 34 vrouwen door mannen (en de meesten
door mannen die zij goed kenden, hun vader, hun echtgenoot, hun oudere broer) vermoord…
Ik heb nooit voor de makkelijke weg gekozen, altijd voor de moeilijke. En ik heb ervoor
gekozen om van dit land te houden, om ervan te houden heb ik ervoor gekozen om me immens in te
spannen en te leren. Ik heb het leren kennen en ben ervan gaan houden.
Eerst leerde ik de grond kennen waarop de wieg stond van talloze beschavingen; al die
schitterende natuur en de geografie van dit land, "dat zijn oorsprong vindt in het Verre Azië en / dat
zich als het hoofd van een merrie uitstrekt tot aan de Middellandse Zee ".* Naarmate ik het beter
leerde kennen, ging ik er meer van houden. Ik hield van de ruwe woeste golven van de Zwarte Zee,
van de Middellandse Zee die mij mijn mediterrane identiteit gaf; van het warme water van de Egeïsche
Zee die er mijn kosmopolitische cultuur aan toevoegde. Ik ben verrijkt met de rivieren die
Mesopotamië omarmen, met de valleien die bruggen vormen naar het Oosten, met de steppen die de
beschavingen van tienduizend jaar omarmen.
Ik heb zijn hele geschiedenis geleerd; met zijn zonden en zijn deugden, met zijn slechtheid en
zijn goedheid. Ik hield van zijn kracht om zich te ontworstelen aan een ineengestort rijk, aan
afwezigheid, aan armoede, aan onwetendheid en aan bezetting en een fonkelnieuwe natie te scheppen.
Ik hield van het secularisme in een omgeving van moslims.
Maar het meest hield ik van dit land om zijn mensen.
Ik hield ervan vanwege de door de natuur en de aarde wijs geworden mensen. Ik hield ervan
vanwege de mensen met hun onbewuste vriendelijkheid, hun bewuste rechtvaardigheid, hun
coöperatieve gezindheid. Vanwege degenen die zelfs de pijnlijkste gebeurtenis met een glimlach
tegemoet kunnen treden, die weten dat de herinnering aan een kopje koffie 40 jaar duurt, die hun hart
plotseling openen…
Ik hield ervan vanwege de mensen die ook zonder dat ze iets bezitten weten te geven; die je
direct zullen helpen terwijl ze zelf hulpbehoevend zijn, die liefhebben zonder liefde te verwachten.
Ik hield ervan vanwege de mensen die erkennen dat er verschillen zijn, die samen weten te
leven met deze verschillen, die geloven in de rijkdom daarvan. Ik hield ervan vanwege degenen die
nooit hun weerbaarheid, noch hun hoop verliezen, ik houd van dit land.

* Uit het het gedicht Davet [Oproep] van Nâzım Hikmet.

Het Turkije waar ik van houd

Halil İbrahim Özcan
Het leven stroomt, over de aarde waar het zich uitspreidt. Waar blijft het over morren, in welke
problemen komt het terecht wanneer het andere stromingen ontmoet? Het hoopt zich op, verzamelt
duizend en één oorlogen, hongersnoden, ontsnapt daar waar beschavingen opkomen en ondergaan.
Overal vermeerdert het zijn eigen woorden. Het vermeerdert ze opnieuw. Zijn bloemen, die trillend
eerste stappen zetten, laten her en der hun geur achter tussen de smerige modder. Het wil leven zonder
zich te laten besmeuren met water van andere gronden. Het komt tot bedaren tussen standbeelden die
uit steen zijn gehouwen zonder onderscheid te maken tussen Noord, Zuid, West en Oost.
Vogels brengen in hun snavels het voedsel naar hun grote en kleine nesten. Rivieren vermeerderen
zich, in straten waar ogen naar brood zoeken.
Telkens ontspruit het in een nieuwe lente met takken en bladeren aan bomen. Mijn vooraziatische hart
vult zich met hoop wanneer ik aan de ochtend denk van een donkere nacht. In mijn dromen komt de
zon opnieuw op boven de bergen en de zeeën en verdrijft in de blauwe lucht de duisternis.
Ik weet dat uit huizen en wegen, in welke stad of welk land dan ook, het gouden licht van de hoop
andere harten ook zal vullen. Daarom kom ik niet in de buurt van borden gevuld met giftige woorden
op de dodelijke tafels van de angst. Misschien kun je niet in elk meer dezelfde mooie tere lelies op het
water zien, maar alle meren worden in je ogen opnieuw gekleurd wanneer je je die eerste keer blijft
herinneren.
Terwijl de door de winden voortgedreven wolken van vorm veranderen in de lucht waarnaar je kijkt,
zul je in de geografie van de weemoedig stemmende verbanning verlangen naar de grond die
vaderland heet.
Iedere dag in ons leven gaat met weer een andere strijd gepaard. Maar wanneer je andere verborgen
levens ontmoet, zul je elders in de wereld opnieuw over de dood heen stappen en je lichaam op de
strijdterreinen neerzetten teneinde de terreinen van vrijheid te verruimen.
Ik houd van mijn Land in een weemoed van licht gevangen tussen de oneindige wegen van liefde.