Haile Bizen (56) uit Eritrea resideert opnieuw een tijd in de PEN-flat in Antwerpen, en daar zijn we net als hij heel blij om. Hij voelt zich enorm goed in deze stad – in 2019 schreef hij zelfs een huwelijksaanzoek aan Antwerpen in dichtvorm. Deze keer legt hij de laatste hand aan zijn laatste dichtbundel, gevolgd door wat welverdiende rust.

De Eritrese auteur Haile Bizen is dichter, journalist, kunstcriticus en vertaler. In 2009 vluchtte hij weg uit zijn geboorteland Eritrea. Daarvoor werkte hij als redacteur bij een magazine en een uitgeverij, en was hij jurylid voor Eritrea’s belangrijkste literaire prijs. Hij schreef twee dichtbundels en een verzameling kortverhalen. Hij kon in Noorwegen verblijven als ICORN-resident. Sindsdien vertaalde hij vijf Noorse kinderboeken en was hij een aantal jaren actief als voorzitter van PEN Eritrea (in ballingschap).

Laten we zeggen …

In Antwerpen is de beminnelijke auteur met de zachte stem bezig met de eindredactie van zijn nieuwe, vierde publicatie.

De titel is, vrij vertaald, Laten we zeggen dat ik en bevat 43 gedichten. Veel gedichten starten met deze zin Laten we zeggen dat ik …, die dan wordt aangevuld met verschillende woorden. Zelfs met steden vereenzelvigt hij zich: “Een voorbeeld is: Laten we zeggen dat ik Asmara ben. Of Addis Abeba, of Lillehammer! Ook mijn moeder komt er in voor. Ze is oud, maar haar familie heeft goeie genen (glimlacht).”

Twee talen

De bundel wordt uitgegeven door Emkulu Publishers en verschijnt in twee talen: het Tigrinya – de taal die in Eritrea en ook in de Ethiopische regio Tigray gesproken wordt – en het Noors. Het Tigrinya is een ingewikkelde Semitische taal met meer dan 200 aparte karakters. De taal ziet er betoverend mooi uit en lijkt al eeuwenoud te zijn – en dat is hij natuurlijk ook (zie voorbeeld).

Bijzonder is dat bij ieder gedicht een QR-code staat voor Eritreërs of Ethiopiërs die de taal wel spreken maar niet schrijven – zo kunnen ze luisteren naar Haile Bizen die zijn gedichten zelf voorleest. Slim!

Mogelijk wordt de bundel later vertaald naar het Engels, maar een Nederlandse vertaling staat nog niet in de steigers.

Link tussen Antwerpen en Asmara

De stad Antwerpen heeft Haile Bizen in zijn hart gesloten: “In deze stad wonen heeft mij echt geholpen bij mijn schrijfwerk. Weet je, Antwerpen doet mij sterk aan mijn thuisstad Asmara denken, zelfs al ligt Asmara op 2300 m hoogte. Ik zie overal gelijkenissen. Je kunt overal naartoe wandelen, je ziet overal mensen, de terrassen zitten vol. In een café kreeg ik hier zelfs een biertje aangeboden! Zo vriendelijk. Ook de kathedraal vind ik prachtig – en Asmara heeft ook een kathedraal, de Sint Maria Kathedraal. Die is door de Italianen gebouwd (n.v.d.r. die van Eritrea een kolonie maakten). Ook de architectuur van Antwerpen vind ik erg mooi. Je moet weten dat Asmara echt een art deco stad is, er zijn hele buurten in die stijl gebouwd. De Italianen wilden eigenlijk van Asmara hun vakantieverblijf maken, en de stijl die toen populair was, was de art deco. Dus als ik hier een art deco huis zie, moet ik meteen aan Asmara denken!”

Lees hier het huwelijksaanzoek van Haile aan Antwerpen uit 2019.

Een zwak voor korte broeken

Wie een vertaling in het Nederlands van de poëzie van Haile Bizen wil lezen, vindt die in de nieuwste editie van DW B. Die is integraal gewijd aan het thema Exil. Schrijven weg van huis, en er staan een aantal vertaalde gedichten in van Haile Bizen, waaronder het gedicht Broeken strijken hieronder.
Dit nummer werd gecureerd door PEN-bestuursleden Sigrid Bousset, Alicja Gescinska en Ellen Van Pelt.

Meer over Haile Bizen

• Profiel van Haile Bizen door PEN Norway
• Eritrea last in the World Press Freedom Index (2016) – NB. Eritrea bengelt in 2022 nog steeds onderaan, nu op plaats 179, net voor Noord-Korea (zie map 2022)  

Interview door: Patricia de Laet (vrijwilliger PEN-flat)