PEN International en PEN Belarus veroordelen de verslechterende mensenrechtensituatie in Belarus en roepen nogmaals op om een einde te maken aan het alomtegenwoordige optreden van de regering tegen afwijkende stemmen.
De crisis in Wit-Rusland die in augustus 2020 uitbrak, duurt onverminderd voort. De autoriteiten treden het recht op vrijheid van meningsuiting met de voeten. Er zijn momenteel geen mensenrechtenorganisaties legaal actief in het land en iedereen die schuldig wordt bevonden aan deelname aan de activiteiten van niet-geregistreerde organisaties riskeert een gevangenisstraf van twee jaar.
Sinds mei 2020 hebben meer dan 100.000 mensen Wit-Rusland verlaten vanwege repressie. Volgens het Mensenrechtencentrum Viasna worden 1483 mensen vastgehouden op politiek gemotiveerde gronden, waaronder 31 schrijvers, vertalers, academici en intellectuelen. De gevangenisomstandigheden in Wit-Rusland komen neer op wrede, onmenselijke en vernederende behandeling en marteling, waarbij gevangenen routinematig de toegang tot medische zorg en adequate juridische vertegenwoordiging wordt ontzegd. Kunstenaar Aleś Puškin stierf op 11 juli 2023 in de gevangenis nadat hij geen toegang had gekregen tot dringende medische zorg. Incommunicado-detentie is een groeiende zorg; de familie van advocaat en schrijver Maksim Znak – die momenteel op valse gronden een gevangenisstraf van 10 jaar uitzit – heeft sinds 9 februari 2023 niets meer van hem vernomen. Op 21 mei 2023, ter gelegenheid van de Internationale Dag van Solidariteit met Politieke Gevangenen in Belarus , heeft PEN International een brief vrijgegeven die is ondertekend door 103 Nobelprijswinnaars, waarin solidariteit wordt betuigd met schrijver, mensenrechtenactivist, Nobelprijswinnaar voor de vrede en PEN-lid Ales Bialiatski, en waarin wordt opgeroepen tot de vrijlating van al degenen die worden vastgehouden voor het louter vreedzaam uiten van hun mening.
De PEN-gemeenschap staat achter de vele schrijvers, journalisten, kunstenaars, cultureel werkers en mensenrechtenverdedigers die lange gevangenisstraffen uitzitten in Belars. We staan achter de PEN Belarus-leden Ales Bialiatski, Uladzimir Mackievič, Aliaksandr Fiaduta en Tatsiana Vadalazhskaya. We steunen de 34 journalisten en mediamedewerkers die achter de tralies blijven, onder wie schrijver en journalist Andrzej Poczobut. We eisen contact met Maksim Znak en roepen op tot een grondig onderzoek naar de dood van Aleś Puškin. Al degenen die uitsluitend worden vastgehouden voor het uitoefenen van hun fundamentele vrijheden, moeten onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.
Ma Thida, voorzitter van de Writers in Prison Committee van PEN International.
PEN International en PEN Belarus maken zich ook zorgen over de aanhoudende onderdrukking van de Belarussiche taal en cultuur.
Tegenwoordig hebben we geen staat die de Belarussische cultuur beschermt en koestert. De regering van Lukašenka vernietigt niet alleen de Belarussische ultuur zelf, maar richt zich ook op degenen die haar behouden en ontwikkelen. Belarussen worden alleen maar gevangengezet omdat ze de Belarussische taal gebruiken en nationale symbolen tonen, of omdat ze hun verlangen naar verandering uiten. Gevangenen worden onderworpen aan onmenselijke omstandigheden die hun waardigheid aantasten en vaak leiden tot een ernstige verslechtering van de gezondheid en zelfs tot de dood. Maar ondanks alles geven de Belarussen niet op. Net als drie jaar geleden blijven we ons verzetten tegen onrecht en onderdrukking.
Taciana Niadbaj, voorzitter van PEN Belarus