Elke dag leest u een van de negen teksten van Turkse auteurs over ‘Het Turkije waar ik van houd’. Sinds de mislukte staatsgreep in Turkije een jaar geleden is de vrijheid van meningsuiting in Turkije ernstig in gevaar. PEN Vlaanderen focust dit jaar dan ook op Turkije met het project ‘Een meervoud aan stemmen voor Turkije.’ Vandaag leest u de tekst van Irmak Zileli.

Het Turkije waar ik van hou – Irmak Zileli

Het Turkije waar ik van hou is een horizontale toren van Babel. Iedere steen in die toren staat voor een andere taal, voor een ander geloof, beeld of bestaan. Degenen die de toren bouwen hebben niet de bedoeling Gods hemel te bereiken, ze verlangen er niet naar om bij het uiteindelijke uit te komen; waar ze naar streven is samen te blijven. Ze bouwen een toren, maar hoeven die niet te beklimmen. Ze klauteren niet op elkaars rug om omhoog te komen.

Zou de vloek van Babel, die de mensen in het verleden van elkaar gescheiden heeft, kunnen veranderen in een mogelijkheid om hen in de toekomst te verenigen? Sinds de mythe van Babel is er zoveel veranderd. De staat heeft de samenleving eentaligheid opgelegd, dat is zowel in Turkije gebeurd als in allerlei andere landen op de wereld. Eén taal heeft op die plaatsen de macht in handen gekregen. De meertaligheid die met Babel is begonnen is zo weer veranderd in eentaligheid. De machthebbers hebben alle andere talen dan die van henzelf veronachtzaamd, verboden, gecensureerd.

De voorvechters van de eentaligheidspolitiek mogen dan een spandoek voeren met de woorden ‘eenheid en eendracht’, ze hebben de samenleving verdeeld in plaats van die te verenigen. De opgelegde eentaligheid is steeds tot uitdrukking gekomen in geweld tegen de ander. Misschien is dat ook de reden dat er geen band tot stand is gekomen tussen de taal van de literatuur en de taal van wie dominant is.

Verhalen worden niet verteld om mensen te verdelen, maar om ze te verenigen. Verhalen zijn het cement tussen de stenen in de toren van Babel. Degene die een verhaal vertelt is een arbeider die specie mengt. Cement houdt de stenen bij elkaar, waardoor die een nieuwe eenheid vormen. Om die eenheid voort te laten duren hoeven de stenen niet op elkaar te lijken. Cement heft de grenzen op en zorgt ervoor dat de stenen onder invloed van elkaar kunnen veranderen. En dan hebben we het niet over een eenwording waarbij de een boven de ander staat.

Het Turkije waar ik van hou is een horizontale toren van Babel met vele talen, culturen en seksen. Een reusachtig schepsel, dat leeft, verandert, zich transformeert.

De toren van Babel bouwen, heeft ons niet tot in Gods hemel gebracht. Maar als we de toren op zijn kant leggen en de in verschillende talen geschreven verhalen met elkaar delen, dan geeft ons dat misschien de mogelijkheid om een wereld van vrijheid en gelijkheid tot stand te brengen. Het Turkije waar ik van hou is het Turkije van degenen die vastbesloten zijn dat te doen, het Turkije dat dan mogelijk is.

Irmak Zileli (1978) is antropologe, schrijfster en hoofdredacteur en stichtster van het tijdschrift Novel Heroes. Haar eerste roman Eşik werd bekroond met de Yunus Nadi Prijs. Naast romans schreef ze ook een wetenschappelijk boek en een boek over een interview met Halit Refiğ. Ze schrijft voor de website k24.

Vertaling van ‘Sevdiğim Türkiye’: Vertaald uit het Turks door Hanneke van der Heijden, 6 juni 2017. 

Beeld: Joseph Morris / Tadashi Kawamata (source: Flickr)