Op donderdag 25 april 2024 organiseerde het BoekenOverleg de Staat van het Boek in het Vlaams Parlement. Centraal stond het Memorandum met de prioriteiten voor de nieuwe beleidsperiode. Ook PEN Vlaanderen schreef mee aan dit Memorandum.
Het memorandum van het Boekenoverleg richt zich op de toekomst en belicht enkele utidagingen en prioriteiten voor het Vlaamse boeken- en letterenveld. Tijdens de Staat van het Boek presenteerden de leden van het Boekenoverlegd de beleidsprioriteiten voor de komende legislatuur en vroegen ze de overheden om substantieel en structureel te investeren in de letteren. Een uitgebreid verslag over de Staat van het Boek vindt u hier.
Het volledige Memorandum kan u hier nalezen. Wij lichten er graag enkele punten uit die voor PEN Vlaanderen van groot belang zijn:
Lange residenties van residenten buiten Europa
Binnen het ICORN-netwerk (International Cities of Refuge Network) zijn wereldwijd meer dan 70 steden vertegenwoordigd die schrijvers-mensenrechtenactivisten opvangen. Ook in Vlaanderen zijn meerdere steden bij dit netwerk aangesloten. Auteurs die wegens hun artistieke en intellectuele werk in eigen land worden vervolgd, kunnen dankzij dit netwerk tijdelijk worden opgevangen en ondersteund. De Belgische
wetgeving voorziet echter geen gastovereenkomst voor zulke auteurs die een ‘lang verblijf’ (langer dan drie maanden) op uitnodiging van een erkende organisatie mogelijk maakt.
Dit in tegenstelling tot andere Europese landen, zoals Denemarken en Frankrijk, waar andere ICORN-leden met hun regeringen al een passend kader hebben gevonden. Een voorbeeld hiervan in de Belgische context is de mogelijkheid om een Visum D van maximaal twee jaar te verlenen, specifiek aan ICORN-schrijvers, naar analogie van scholarships aan universiteiten (wetenschappelijk visum). Daarnaast slepen
aanvragen via de al bestaande visumkanalen nodeloos lang aan. Het BoekenOverleg vraagt om de termijnen van dergelijke aanvragen te verkorten omdat de vertraging zorgt voor forse organisatorische problemen.
Het Boeken Overleg vraagt om de adequate opvolging van reeds bestaande visummogelijkheden en de uitwerking van een juridisch kader voor de langdurige opvang van vervolgde auteurs in België.
Vrijheid van meningsuiting
België onderhoudt relaties met landen waar de vrijheid van meningsuiting met de voeten wordt getreden. Dat lijkt in de huidige mondiale wereld onvermijdelijk. Toch vragen we uitdrukkelijk om alertheid in dit verband. Er verblijven in ons land onder meer auteurs die om die reden uit hun land zijn gevlucht en die in hun land, maar ook daarbuiten, worden opgespoord. Deze auteurs zijn extra kwetsbaar wanneer
officiële delegaties uit dergelijke landen met open armen worden ontvangen in België.
Het BoekenOverleg vraagt de federale regering onderdrukte en gevluchte auteurs maximaal te
beschermen en hen niet bloot te stellen aan bijkomende risico’s.