Het 90ste PEN International congres vond plaats in Oxford van 24 tot 27 september. Het thema van dit jaar was ‘Writers in a World at War’. Afgevaardigden, PEN-leden en schrijvers uit meer dan 90 landen kwamen bijeen, tegen de achtergrond van voortdurende wereldwijde crises, om cruciale kwesties inzake vrijheid van denken en spreken te verkennen. Zo werd er gepraat over het belang van het PEN-charter, de rol van literatuur tegenover politieke begrenzingen en de toekomst van PEN’s principes en missie van solidariteit.
Er werden moeilijke discussies gevoerd over onze maatschappelijke rol in tijden van oorlog, en over de vraag hoe we onze pacificerende rol best uitdragen naar de buitenwereld toe.
Tijdens het congres heeft PEN International twee belangrijke resoluties aangenomen die de ernstige schendingen van de vrijheid van meningsuiting in Palestina en Israël veroordelen na de gebeurtenissen van 7 oktober 2023, en het aanpakken van de dringende behoefte aan beschermingsmechanismen voor schrijvers die wereldwijd risico lopen. Er werd opgeroepen om te blijven pleiten voor gerechtigheid, billijkheid en mensenrechten voor schrijvers in Palestina, Israël en elders in de wereld. Deze twee resoluties leest u hier.
PEN Vlaanderen heeft tijdens het congres deelgenomen aan bijzondere vergaderingen die inzoomden op de situatie in Belarus, Oekraïne, Turkije en Iran. Ook hebben we deelgenomen aan een gesloten vergadering met PEN Moskou. PEN Moskou is een afdeling die de Russische president en de oorlog tegen Oekraïne niet steunt en daardoor ook in de verdrukking komt.
Voor velen was de keynote toespraak van de Palestijnse auteur Adania Shibli het hoogtepunt van het congres. Ze verweefde haar persoonlijke verhaal met bredere inzichten over stilte, taal, kolonialisme en de Palestijnse identiteit. Shibli zou op de Frankfurter Buchmesse 2023 bekroond worden voor haar boek Een klein detail, maar door de terreuraanval van Hamas werd deze prijsuitreiking geannuleerd. Een stroom aan solidaire reacties kwam op gang en ook PEN Vlaanderen had op 2 december 2023 een voorleesmarathon georganiseerd om aandacht te vragen voor het belang van het vrije woord zonder politieke restricties.
Tijdens alle congressen geldt de regel dat er geen foto’s genomen mogen worden, tenzij met expliciete toestemming van iedereen die op de foto staat. Na afloop van de keynote sprak onze voorzitster Adania Shibli aan en vertelde over de voorleesmarathon die PEN Vlaanderen voor haar heeft georganiseerd. Zij was PEN Vlaanderen enorm dankbaar en er mocht een selfie genomen worden.
