15 november is de ‘Dag van de Gevangen Schrijver’ – ook bekend als ‘Day of the Imprisoned Writer’. Op deze dag roept PEN Vlaanderen samen met PEN International op tot dringende internationale actie om schrijvers en journalisten over de hele wereld te beschermen.
Of het nu dichters, onderzoeksjournalisten, schrijvers van korte verhalen of tekstschrijvers zijn, schrijvers worden over de hele wereld belegerd en aangevallen. Voor de Dag van de Gevangen Schrijver van dit jaar belicht PEN International vijf schrijvers – zij werden opgesloten, vervolgd of zijn anderszins in gevaar. Van Mexico tot Turkije staan zij symbool voor de voortdurende en sinistere bedreigingen en aanvallen om schrijvers het zwijgen op te leggen en de vrijheid van meningsuiting te beperken.
Ook in ons land
Het is ook een dag om solidair te zijn met schrijvers die hun vrijheid hebben verloren vanwege het spreken van de waarheid. Ook in ons land is dit aan de orde. Pen Vlaanderen voorzitter Erik Vlaminck schreef het opiniestuk ‘Ook in ons land wordt het vrije spreken bedreigd’: “Er zijn niet alleen zorgen over brute schendingen van het vrije woord in verre buitenlanden, maar ook over de ontsporingen en beperkingen die het vrije spreken in eigen land bedreigen”, schrijft hij op de Knack-website.
Een excerpt: “Vandaag maakt PEN Vlaanderen zich niet alleen zorgen over brutale rechtenschendingen in verre buitenlanden, maar ook over de ontsporingen en beperkingen die het vrije spreken in eigen land bedreigen. Er is immers niet alleen het in aanvang vermelde georkestreerde misbruik – ook de tegenkanting tegen het onthullen van waarheid is vergroot. Kapitaalkrachtige lobby’s dreigen bij berichtgeving die hen niet zint te pas en te onpas met processen. Wanneer dreiging an sich niet intimiderend genoeg is, wordt ook overgegaan tot effectieve aanklacht. De klachten die werden ingediend toen nieuwssite Apache kwalijke praktijken in de vastgoedsector aan de kaak stelde zijn er een typerend voorbeeld van. Ze ontregelden op zijn minst de werking van de nieuwssite, maar liepen -zoals te verwachten was- uit op een sisser.”
Ook PEN Vlaanderen bestuurslid Hind Fraihi kroop in de pen voor het opiniestuk ‘Als het vrije woord ontspoort’ (om praktische redenen gepubliceerd onder de naam van Erik Vlaminck in De Standaard). Zij belicht daarin de manklopende visumpolitiek van ons land t.a.v. buitenlandse auteurs: “België hoort bij de landen in Europa die de meeste visa voor kunstenaars weigeren. Niets om trots op te zijn.”
Een excerpt: “En dan is er nog de vaderlandse papiermolen die hoegenaamd niet bevorderlijk is voor het vrije woord dat zijn wortels heeft buiten de Europese grenzen. Sinds eind 2017 slaagt PEN Vlaanderen er, ondanks eindeloze vergeefse inspanningen, niet langer in een visum te krijgen voor bedreigde en vervolgde auteurs die niet uit Turkije of Europa komen. Hun visumaanvraag – ook voor kort verblijf – wordt systematisch geweigerd door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), omdat er geen gepast statuut bestaat waarmee gevluchte schrijvers naar België kunnen komen. DVZ wil hen geen visum toekennen uit vrees dat de gevluchte schrijvers eenmaal in België hun asiel kunnen aanvragen. Zoveel argwaan, zo weinig gastvrijheid. Is dat geen sluipende aantasting van het schrijverschap?“
Free the Word!
Naar aanleiding van deze Dag van de Gevangen Schrijver organiseert PEN Vlaanderen vanavond in de Minard in Gent Free the Word!, een avond rond de paradox van de vrije meningsuiting, met uitgesproken opinies, pakkende literatuur en wonderschone muziek. Welkom!