Vafa Mehraeen (Iran) is journalist, mensenrechtenactivist en wetenschapper in cognitieve linguïstiek, moraalfilosofie en ethiek. Hij is de ICORN-resident van Passa Porta. Omwille van veiligheidsredenen verbleef hij tijdelijk in de residentie van PEN Vlaanderen.
We maakten van deze kans gebruik om hem te interviewen.
Je bent mensenrechtenactivist en onderzoeker, kan je ons iets meer vertellen over je werk?
Ik heb een master in moraalfilosofie, maar de afgelopen jaren heb ik me specifiek beziggehouden met de vertaling van nieuwe academische werken die in Iran geen kans kregen om gepubliceerd te worden en, als activist, met het werken met non-profitorganisaties die het publieke bewustzijn en de toegankelijkheid van kennis proberen te bevorderen.
Is je werk een vorm van verzet?
Inspanningen om onderwijsmateriaal te maken dat is afgestemd op mensenrechten en kinderrechten, inspanningen om het publiek bewust te maken en onderzoek doen naar onderwerpen die in autoritaire regimes een uitdaging vormen, zijn allemaal een vorm van verzet tegen conservatieve ideologieën.
Waarom heb je besloten Iran te verlaten?
Ongeacht de persoonlijke uitdagingen waarmee ik werd geconfronteerd toen ik mijn opleiding in Iran voortzette, draait mijn sociale identiteit om schrijven, vertalen en onderzoek doen. Hoe kan iemand in de Islamitische Republiek Iran, die duidelijk religieus conservatisme als norm stelt, vrijheid van meningsuiting en veiligheid na meningsuiting ervaren?
Kan je je werk hier voortzetten?
Ja, deze dagen ben ik comfortabel bezig met mijn activiteiten hier. Gelukkig is de kwestie van vrijheid van meningsuiting hier veel beter dan in veel andere landen.
Het protest van ‘Women. Leven. Freedom’ in Iran na de dood van Masha Amani kreeg veel internationale aandacht. Hebben deze protesten de situatie in Iran veranderd?
Deze vreedzame straatprotesten en het harde optreden van de regering in het afgelopen jaar, waarbij meer dan 500 mensen om het leven kwamen en 80.000 mensen werden gearresteerd, weerspiegelen ongetwijfeld de werkelijke situatie in Iran. Helaas lijkt het echter een hele uitdaging om een verandering in gang te zetten met een regering die bij elke gelegenheid gemakkelijk het bloed van tientallen mensen vergiet en politieke gevangenen maandenlang gevangen houdt zonder eerlijk proces, en dat allemaal zonder toegang tot competente advocaten.
Deze zomer werd de burgemeester van Teheran uitgenodigd in Brussel. Dit veroorzaakte nogal wat commotie in België. Hoe was deze situatie voor jou?
Ik geloof dat effectief zijn betekent dat je in elke situatie de beste en meest rationele optie kiest, aangepast aan de omstandigheden. De kern van de zaak is dat de wereldgemeenschap solide rechtvaardigingen nodig heeft om in actie te komen, en dat is niet alleen een kwestie van media-aandacht, maar dat heeft vele dimensies. Een van de belangrijkste aspecten is het leveren van bewijsdocumenten en het voorleiden van zaken via internationale rechtbanken. Als een persoon in Iran duizenden financiële overtredingen heeft begaan, maar geen strafblad heeft bij een internationale rechtbank, hoe kan een buitenlandse regering hem dan legaal aanpakken?
Op dit moment is het gebruik van internationale mechanismen de beste optie om internationale zaken aan te spannen tegen personen zoals de burgemeester van Teheran of andere verantwoordelijke autoriteiten van de islamitische republiek Iran.
Schrijf je ook romans of gedichten?
Ik ben momenteel fulltime bezig met het plannen van een sociale campagne voor alternatief en progressief onderwijs voor basisschoolleerlingen. Mijn meest recente artistieke activiteit hier in België was het faciliteren van een tentoonstelling voor het werk van een Iraanse kunstenaar en het houden van een experimentele workshop over het schrijven van gedichten.
Welke Iraanse romanschrijver moeten we lezen?
Deze kan ik iedereen aanraden die zich wil verdiepen in de hedendaagse literatuur van Iran: ‘Kiss the Lovely Face of God’ en ‘Pig Bone and Leper’s Hands’ van Mostafa Mastoor.
Interview & vertaling: Ellen Van Pelt