In haar column van 30 april 2025 in De Morgen heeft onze voorzitter Alicja Gescinska het over de persvrijheid en de Honorary Titles die de VUB naar jaarlijkse gewoonte op Difference Day uitreikt: eretitels voor journalisten, schrijvers en kunstenaars die zich inzetten voor de vrijheid van pers en meningsuiting.
Een van de laureaten dit jaar is Samuel Baker Byansi, een Rwandese journalist en schrijver wiens levensverhaal wel een Hollywood-film lijkt. Als criticus van Paul Kagame moest hij zijn land ontvluchten, vrouw en kind achterlatend. Via omzwervingen kwam hij in West-Europa aan, leefde als dakloze op straat, om nu terug zijn leven op de rails te krijgen en verenigd te zijn met zijn gezin.
Als kind zag Byansi hoe de media een grote rol speelden bij de genocide tegen de Tutsi in 1994. Het spijkerde in zijn ziel dit cruciale besef: journalistieke onafhankelijkheid en de waarheid mogen nooit worden opgeofferd voor politieke belangen. Jammer genoeg is dat een les die Kagame niet uit het pijnlijke verleden van Rwanda heeft getrokken. Rwanda bengelt onderaan de World Press Freedom Index.
Toch is het niet enkel in verre landen dat de persvrijheid het moeilijk heeft. Volgens het pas verschenen Liberties Media Freedom Report, waaraan tientallen mensenrechtenorganisaties hebben meegewerkt, verkeert de persvrijheid in Europa in een ‘existentiële’ crisis. Het rapport ziet twee grote problemen: het ene politiek, het andere economisch.
Alicja Gescinska in De Morgen
De volledige column leest u hier.